در بیان آبها و منفعت و مضرت آن

بدانكه آب خوردن خداوندان درد مفاصل را زیان دارد اندر آب دریا نشستن خداوندان رعشه و فالج و دهلها و استسقا و نقرس بلغمی را سود دارد و اگر آب خوش را نمک در افگنند و در پیش آفتاب نهند فایده آب دریا دهد در چشمه گوگرد نشتن و ازان آب خوردن خداوندان ریش گرده و مثانه را سود دارد و اگر گوگرد فارسی پنج سیر در صره بسته در مقدار سی من آب اندازی و بجوشانی تا یک بهره كم شود و بیالاید فایده آب دریا دهد آب شور خوردن كر و خارش آرد و نخست اسهال آرد آنگاه طبع را خشک كند آب تلخ پیوسته اسهال آرد آب تیره شده سنگ و ریگ گرده و مثانه آرد آب نیم گرم معده را سست كند و طعام را بر سر معده بدارد آب گرم معده را از رطوبت بشوید قولنجی را سود دارد آب سرد همه تندرستان را سود دارد و معده را بجائ گوارش بود از بهر آنكه معده را فراهم آرد و گرد طعام درآید و بگواراند و دل گرم را بجای هوائ خنک بود و بخارها از دماغ بازدارد و اخلاط را از تباه شده نگاهدارد آب خوردن بناشتا و از پس گرمابه زیان دارد و اندر شب كه بیدار شود هم زیان دارد ولیكن محرور و مخمور را زیان كمتر دارد تشنگی دروغی باب خوردن دفع نشود بلكه زیادت شود اما بادیان و آب بادیان بنشاند و دفع كند جلاب خام طبع را نرم كند جلاب پخته غذا بیشتر دهد آب ایستاده در میان درختان بتابستان زیان دارد آنجا كه آب ایستاده بود چیزهای گرم نشاید خوردن آنجا كه غلیظ بود سیر باید خوردن آنجا كه آب شور بود سركه با سكنكبین بكار باید داشت آنجا كه آب زاک بود چیزی خورد كه طبع را نرم كند آنجا كه آب تلخ بود چیزی چرب و شیرین باید خورد و تریاق همه آبهای مختلف پیازست خاصه كه بسر كه پرورده باشند ازانجا كه آب اندک بود و گرما سخت باشد اندكی سركه با آب بیامیزد یا تخم خرفه بكوبد و بخورد تشنگی را بنشاند.