در بیان قنوت - ۸

خواجه حسن بصری رحمه الله گفت كه اگر دو قوم فراهم رسیدند اندک بر بسیار سلام گویند كه رسول ﷺ چنین فرمود و مشایخ بلخ چنین گفته اند كه اگر در مسجد درآید و كسی نباشد باید كه سلام چنین گوید كه السَّلامُ عَلَیْنا مِنْ رَبِّنا و اگر كسی باشد چنین گوید كه اَلسَّلامُ عَلَیْنَا وَعَلی عِبَادِ اللهِ الصّالِحِینَ چنانكه خود شنود و اگر مردمان خاموش باشند چنین گوید كه اَلسَّلامُ عَلَیْكُمْ وَرَحْمَهُ اللهِ وَبَرَكَاتُهُ و مشایخ ماوراء النهر گفته اند كه اگر مردمان بذكر و قرآن خواندن و سخن علمی مشغول اند بر ایشان سلام نباید گفت و اگر مردمان بذكر حكایت مشغول اند یا بسخن دنیا بریشان سلام باید گفت تا ایشانرا از معصیت كردن منع كرده باشند و بر طاعت داشته باشد و در (مناقب العلوم) آورده كه سلام گفتن بر پادشاه عادل طاعتست و بر علمای پرهیزكار بزرگ داشت علمست و بر مادر و پدر حرمت داشتن ایشان است و بر قرابتان رحم پیوستن است و بر اهل خانه خود سنت است و بر ضعیفان ایمن كردن است و بر ظالمان امر معروف و نهی منكر كردنست و بر كودكان تعلیم تا بیاموزند و بر اهل گورستان دعا كردنست و سلام بر اهل گورستان چنین گوید كه عَلَیْكُمُ السَّلام یَا اَهْلِ الْاِسْلَام رَحِمَ الله الْمُسْتَقْدِمِیْن مِنْكُمْ وَالْمُسْتَاخِریْنَ مِنّا اَنْتُمْ لَنَا سَلَفَ وَنَحْنُ لَكُمْ تَبْعَ وَإِنَّا إِنْ شَاءَ اللهُ بِكُمْ لَاحِقُونَ و در (مناقب العلوم) آورده كه معنی سلام این باشد كه من مسلمانم و بر سلامتی از من یعنی تو از من ایمنی و معنی جواب این باشد كه من مؤمنم و تو از من ایمنی بدانكه مؤمنانرا مصافحه كردن یعنی دست یكدیگر گرفتن سنت است یعنی كفهای دست بر هم نهند