در بیان توبهٔ درست و علامت آن - ۳

و اوانی زرین و سیمین كه داشته است و زكوة آن بنداده، همه را حساب معلوم كند و بدهد، و اگر روزه ماه رمضان نیز تقصیر كرده است یا نیت فراموش كرده است یا نه بشرط كرده است همچنین، و ازین جمله آنچه بیقین داند قضا كند و هر چه اندر شک بود و غالب ظن فرا گیرد، و اجتهاد كند آنچه بیقین داند خود را محسوب دارد و باقی قضا كند این تمامتر بود، واگر آنچه غالب ظن بود نیز محسوب دارد روا باشد. اما معصیتها از اول بلوغ باز جوید از چشم و گوش و دست و زبان و معده و جملهٔ اعضا تا چه معصیت كرده است، اگر كبیره كرده است چون زنا و لواطت و دزدی و شرب خمر و آنچه حد خدای تعالی واجب آید توبه كند، و بر وی واجب نیست كه اقرار دهد پیش سلطان تا حد وی برانند، بلكه پنهان دارد و تدارک آن بطاعت بسیار همی كند، و هر چه صغایر بود همچنین: مثلا اگر بنامحرم نگرسته باشد، یا دست بی طهارت به مصحف كرده باشد، و یا جنب اندر مسجد نشسته باشد، یا سماع رودها كرده باشد، هر یكی را كفارت كند بدانچه ضد وی باشد تا آنرا محو كند، كه خدای تعالی همی گوید: « إِنَّ الْحَسَنَاتِ يُذْهِبْنَ السَّيِّئَاتِ»، لكن هر چه ضد بود اثر آن بیش بود: كفارت سماع رودها بسماع قرآن و مجلس علم كند، و كفارت نشستن بسماع رودها بنشستن كند اندر مسجدها بعبادت و اعتكاف، و كفارت دست به مصحف زدن بی طهارت با كرام مصحف كند و بسیار خواندن قرآن و كفارت شراب خوردن بدان كند كه شرابی حلال كه دوست دارد آن نخورد و بصدقه دهد تا بهر ظلمتی كه ازان حاصل آمده است نوری ازین حاصل آید كه آنرا محو كند، بلكه كفارت هر شادی و بطری كه بدنیا كرده است اندوهی و رنجی باشد كه از دنیا بكشد، چه بسبب شادی و راحت دنیا دل بدنیا آویخته شود و در وی بسته آید،