در حقوق همصحبتان و ادب صحبت با ایشان - ۱

بدانكه اهل صحبت هر كس نباشد و هر كس صحبت را نشاید و اهل صحبت عزیز اند و رسول علیه السلام فرمود كه مرد بر دین یار خود تواند پس بنگرد كه صحبت با كه میدارد در روضه خلد میگوید كه حكما گفته اند سه طایفه اند كه ایشان اهل صحبت اند و صحبت با ایشان داشتن روح پروردنست یكی آنكه از علم او مستفیدی دویم آنكه بدعای او محتاجی سیم آنكه بعطائ او امیدواری قطعه

هر كه از علم و دعا و مال او بی بهره مند #

عاقلان گویند وصلش محض جان پروردنست #

در شرایع الاسلام می آرد كه شرایط صحبت بسیارست و كسی كه همه صفات در وی مجتمع بود خود نتواند یافت اما از پنج خصلت ناگزیرست

اول عقل كه در روی نادان نگریستن گناه است و ازو دور بودن طاعت ست

دویم خوی نیكو كه بدخوی همیشه از خود رنجور بود دیگری از وی چون آساید

سیم آنكه فاسق نباشد كه هر كس از خدای نترسد از شر وی ایمن نتوان بود

چهارم آنكه دروغ زن نبود كه صحبت دروغ زن چون سراب ست همه غرور در غرور دور را نزدیک نماید و نزدیک را دور

پنجم آنكه بخیل نباشد كه بخیل وقتی كه بدو محتاج شوی ترا فرو گذارد اما اگر بصحبت كسی مبتلا شوی كه اهل صحبت نباشد باید كه صبر كنی تا وقت كشایش آید چه انصاف نباشد كه او را بسبب بدخوی رد كنی و تو بدخوی باشی پس چاره جز صبر نبود و اگر چه صحبت وی عذاب ست